Masterclass business-strategie en financiering voor sociaal ondernemers

Met het pioniersprogramma ondersteunen we de twaalf pioniers om hun projecten vooruit te brengen. Dit doen we onder andere in zogenoemde kraamkamerdagen waar peer-to-peer learning centraal staat, tijdens coachingsessies waarbij de pioniers met een persoonlijke coach werken aan hun project of tijdens masterclasses over verschillende thema’s rondom sociaal ondernemen. Afgelopen vrijdag was het tijd om ons te verdiepen in het financiële aspect van sociaal innoveren onder leiding van Martijn Arnoldus.

Vernieuwen en pionieren doe je vanuit je hart. De drive om dingen anders te doen en het verlangen de wereld een stukje mooier te maken is wat onze pioniers verbindt. Om hun dromen te realiseren bieden we hen zo veel mogelijk praktische handvatten. Want hoe doe je dat eigenlijk, sociaal ondernemen? Om hier antwoord op te krijgen, verzorgden we afgelopen vrijdag een masterclass business-strategie en financiering boordevol lessen speciaal voor sociaal ondernemers. Onder leiding van Martijn Arnoldus, oprichter van Social Finance Matters en expert op het gebied van sociale financiering doken we de weerbarstige realiteit van sociaal ondernemen in. 

Strategie en financiering, maar ook: wanneer ben ik tevreden?

Met de inleidende vraag ‘waar wil je met je project eindigen?’, verbindt Martijn direct het thema van Leven Lang Leven met het ontwikkelen van een business-strategie. Hoe ziet de toekomst eruit als we ouder worden en hoe ziet de toekomst van mijn project eruit? Wanneer ben ik tevreden? Ondanks dat het onderwerp van de masterclass sommige pioniers het idee gaf dat we het alleen over cijfers zouden hebben, passeren uiteenlopende onderwerpen de revue. Het is duidelijk dat Martijn de pioniers een holistische visie bij wil brengen. We hebben het over hun missie, de impact die ze willen bereiken, theory of change, de uitdagingen en mogelijkheden van verschillende organisatiemodellen en alle mogelijke financieringsvormen. Want, zoals Martijn zegt:

“Of je daar nu warm voor loopt of niet, er zitten altijd zakelijke kantjes aan sociale innovatie.”

De Leven Lang Leven-pioniers hebben ontdekt dat je maar beter vroeg kunt beginnen om daar werk van te maken. De creativiteit spat eraf. Het is duidelijk dat deze pioniers kansen zien waar anderen alleen hobbels en kuilen zien.

 

Figuur: Nesta / CC BY-NC-SA

Groeien en opschalen: beginnen bij het eindpunt

Ook al is een aantal pioniers nog in de ontwikkelfase van hun project, Martijn drukt ze op het hart nu al na te denken over groeien en opschalen. Als je dat niet doet, zul je onderweg obstakels tegenkomen die je belemmeren om te groeien. Binnen deze mindset beginnen we bij het eindpunt. Waar wil je dat je project over vijf jaar is? Een duidelijk doel voor je onderneming hebben, zorgt dat je gefocust blijft. 

Wanneer we nadenken over hoe onze interventie kan groeien en opschalen is het goed ons bewust te zijn van hoe we deze kunnen verankeren. Oftewel, hoe zorg je ervoor dat je interventie het niet alleen in één bepaalde context goed doet, maar op meerdere plekken floreert? Als je deze vraag vroeg in de ontwikkeling van je sociale innovatie stelt, zorg je ervoor dat je een zo duurzaam mogelijke versie van je innovatie ontwikkelt. Wat heb je daarvoor nodig? In de eerste plaats een weloverwogen organisatievorm die jouw in staat stelt je dromen voor je interventie waar te maken. Wil je bijvoorbeeld franchisen, met een licentiemodel of adoptiemodel werken, assimileren in een andere organisatie, of samenwerken met partners? Vooral het partnermodel is interessant voor sociaal ondernemers, vertelt Martijn. 

Wanneer we het vervolgens hebben over de financieringsbehoefte van een sociale innovatie zit dit vaak net even anders in elkaar dan bij een gewone onderneming. Want de waarde van je onderneming zit hem in de toegevoegde maatschappelijke waarde en de financieringsbehoefte is vaak lager (de meeste sociale ondernemingen blijven met hun begroting onder een miljoen). Waar komt dan het geld vandaan? Dat kan komen uit giften, overheidssubsidies, fondsen, crowdfunding, leningen of aandelen. 

Een goede vraag om je scherp te houden bij het maken van dit soort keuzes is ‘kan het ook anders?’

Maar wie zijn de partijen die investeren in sociale ondernemingen? Traditioneel gezien onderscheiden we er drie: de overheid, filantropische stichtingen en zakelijke partijen. Het motief om te investeren bij alle drie is solidariteit. Investeerders zullen altijd willen zien of met het geld ook het beoogde doel wordt behaald. Daarom sturen ze aan op impact en rekenen je hier ook op af. Dus wanneer je in de ontwikkelfase van je innovatie goed op je vizier hebt welke waarde je wilt creëren met je innovatie en je dit in de loop van de tijd monitort, weet je wat je moet antwoorden als een financier vraagt ‘hoe zit het eigenlijk met jullie impact measurement?’

Wat vonden de pioniers van de masterclass?

Tom: “We doen het (vaak) niet voor het geld, maar geld kan wel wat voor óns doen. Het is onmogelijk om een duurzaam initiatief naar de wereld te brengen zonder financiële impulsen. Dit was een zeer waardevolle masterclass om inzicht te krijgen in waar het benodigde geld vandaan kan komen en welke manieren van werving er bestaan.”

Josefien: “Ik ben het pioniersprogramma ingestapt met een initiatief dat is ontstaan vanuit mijn masterscriptie. Veelal heb ik alleen gewerkt, maar ik verlang naar samenwerking met zorgorganisaties, zorgonderwijs, onderzoekers en een team. En precies daar liep ik vast. Want, in welke vorm werk je samen met welke partijen? Wat is een plek om al deze partijen samen te brengen? Tijdens de masterclass van Martijn werd duidelijk dat er verschillende ontwikkelpaden zijn om je initiatief en daarmee eventuele samenwerking van de grond te krijgen. Dat is mede afhankelijk van de hoeveelheid controle die je als ‘initiatief-eigenaar’ wilt hebben. Zo kun je bijvoorbeeld als partners met elkaar samenwerken, waardoor het mogelijk wordt om de verantwoordelijkheid te verdelen en deze binnen een samenwerkingsverband neer te leggen, ieder vanuit een eigen expertise. Tot slot kun je de basis van deze samenwerking vastleggen in een rechtsvorm, zoals bijvoorbeeld een stichting of coöperatie. Deze dag resulteerde in veel energie, concrete mogelijkheden én veel nieuwe vragen. En dat is een goed teken!”

Jeanita: “Echt een eye-opener was dat het belangrijk is om concreet, met een tijdsperspectief, over je doel na te denken en dat het ook oké is om je project na die tijd, na het bereiken van je doel, uit handen te geven.”

_________________________________________________________

Het pioniersprogramma loopt nog tot het einde van dit jaar. Daarna starten we met een nieuwe challenge voor zorgpioniers. We gaan op zoek naar pioniers die al werkzaam zijn in de verpleegzorg. Samen met hun werkgever innoveren zij de zorg van binnenuit! Ben je geïnteresseerd in hoe we verder gaan? Abonneer je op de website van Leven Lang Leven op de nieuwsbrief.